Ρύθμιση Συστήματος | Διορθώσεις Fast Track για ακουστικό Live

Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκα στην Κρήτη για δουλειά και όπως συνηθίζω προσπάθησα να πάω αρκετά πιο νωρίς στο χώρο της συναυλίας ώστε να μπορέσω να ακούσω το σύστημα, τα μόνιτορ και να κάνω ότι διορθώσεις μπορούσα εφόσον κρινόταν απαραίτητο.

Παρά τον περιορισμένο χρόνο έγιναν μερικές καίριες διορθώσεις ώστε το live να γίνει χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Θα παραθέσω μερικά κομμάτια της διαδικασίας με εικόνες και επεξηγήσεις για όσους ενδιαφέρονται. 

Το μέσα

Στη μικρή σκηνή ήταν τοποθετημένα τέσσερα 12” DAP AUDIO ομοαξονικά μόνιτορ. Η επιλογή που είχα ήταν ένα γραφικό eq ώστε να διορθωθούν κάποιες εξάρσεις στην συχνοτική απόκριση. Στην εικόνα 1 φαίνεται το πριν και το μετά την εφαρμογή του eq. Οι επιπλέον διορθώσεις που χρειάστηκαν έγιναν από το παραμετρικό eq του κάθε καναλιού. Η συχνοτική απόκριση όλων των ηχείων ήταν πολύ κοντά με αυτή που δίνει ο κατασκευαστής στη χαρακτηρηστικά του ηχείου.

Εικόνα 1

Ένα μεγάλο βύθισμα λίγο μετά τα 300Hz δεν οφείλεται στον χώρο, αλλά κυρίως στο ηχείο. Όπως και αυτό λίγο πριν τα 600Hz. Παρατηρούμε πως η συνοχή του σήματος είναι άριστη αλλά υπάρχει μία κάθετη διαφοροποίηση στη φάση του ηχείου σε αυτές τις περιοχές.

Το έξω

Το μαγαζί(Bar) όπως φαίνεται και από το παρακάτω σχήμα είναι τετράγωνο. Η εγκατάσταση αποτελούνταν από δυο διαφορετικά LR που δρομολογούνταν από δύο φασματικούς διαιρέτες(Controller).  Οι δύο φασματικοί διαιρέτες(Controllers) δρομολογούσαν την παλιά και την καινούρια εγκατάσταση μαζί.

Εικόνα 2

Η δρομολόγηση του σήματος γινόταν από έναν Xilica XP4080, στα δύο sub DVS118sw, στα 4 Eidos 12 (2 στη πλευρά) και σε έναν Behringer controller ο οποίος με τη σειρά του έστελνε το σήμα στα δύο HK Linear 5 115F. 

Η απόφαση

Μετά από το άκουσμα του συστήματος αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν τα δύο HK Linear 5 ως το κυρίως LR σύστημα σε συνδυασμό με τα δύο Outline DVS118sw Sub, και αυτό κυρίως διότι βόλευε η τοποθέτηση που είχαν τα ηχεία για καλύτερη κάλυψη του μαγαζιού. Από τα δύο Outline Eidos 12 της δεξιάς μεριάς (Infill R) χρησιμοποιήθηκε μόνο το ένα μπροστά και πάνω από τη σκηνή με το ανάλογο delay. Το πίσω Eidos 12 επειδή ήταν συνδεδεμένο στην ίδια γραμμή  σήματος αποσυνδέθηκε εφόσον δεν υπήρχε η δυνατότητα χρήσης ξεχωριστού delay. 

Στην αριστερή μεριά ακολουθήθηκε ακριβώς η ίδια λογική με τη μόνη διαφορά πως το πίσω Eidos 12 δεν αποσυνδέθηκε και έπαιξε με το λάθος delay. Αυτό διότι κάλυπτε τον λιγότερο χώρο αλλά και διότι η πλευρά αυτή των infill έπαιξε με μειωμένη ένταση σε σχέση με το Main L, οπότε θα δημιουργούσε και το μικρότερο πρόβλημα. Κανείς δεν είναι τέλειος!

Η μέτρηση

Περνώντας στην μέτρηση των ηχείων ξεκινήσαμε από τα HK. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται το HK Right. Παρατηρούμε κάποιες συχνοτικές εξάρσεις οι οποίες διορθώθηκαν χρησιμοποιώντας το παραμετρικό EQ του Xilica.

Εικόνα 3

Επίσης, παρατηρούμε την χρήση πολύ απότομου High Pass φίλτρου γύρω στα 80Hz.  Αυτό δυστυχώς ήταν αδύνατον να διορθωθεί διότι ήταν ρύθμιση που πιθανώς είχε γίνει στον Behringer Controller ο οποίος ήταν κλειδωμένος και δεν υπήρχε η δυνατότητα οποιασδήποτε αλλαγής. Το ίδιο συμπέρασμα βγαίνει παρατηρώντας και την φάσική απόκριση η οποία φαίνεται στην εικόνα 6.

Στη συνέχεια μετρήθηκε το Outline DVS 118sw. Σε αυτή τη μέτρηση εντοπίστηκε το κυρίως πρόβλημα του μαγαζιού που φαίνεται ξεκάθαρα και στην παρακάτω εικόνα.

Εικόνα 4

Είναι προφανές πως το Sub αυτό είχε πολύ μεγαλύτερη στάθμη απ’ ότι χρειαζόταν  το μαγαζί αλλά και σε σχέση με το HK linear 5 που ήταν κρεμασμένο ακριβώς από πάνω. Επίσης μπορεί να παρατηρήσει κανείς πως υπάρχει μία μεγάλη συχνοτική έξαρση γύρω στα 80Hz πράγμα αφύσικο. Η αιτία των προβλημάτων ήταν το ξύλινο πατάρι που ήταν ακουμπισμένο το sub. Η μόνη επιλογή ήταν το χαμήλωμα και η χρήση eq για την διόρθωση των εξάρσεων. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η συχνοτική απόκριση μετά τη διόρθωση.

Εικόνα 5

Παρατηρώντας τις δύο συχνοτικές αποκρίσεις μαζί στο ίδιο διάγραμμα έπρεπε να παρθεί η απόφαση εάν τελικά χρειαζόταν dealy μεταξύ του sub και του main.

Εικόνα 6

Όπως φαίνεται και στην εικόνα 6 υπάρχει μεγάλη αλληλοκάλυψη των δύο δρόμων στην περιοχή ακουστικής σύζευξης πράγμα το οποίο βοηθάει όταν τα ηχεία είναι σε διαφορετικό ύψος στον κάθετο άξονα. 

Επίσης φαίνεται η φασική διαφορά στην ίδια περιοχή, η οποία είναι σταθερή στις 90° μεταξύ του sub και του Main. Αυτό βοήθησε ώστε να έχουμε άθροιση και όχι ακύρωση όταν τα δύο ηχεία παίξαν μαζί. Έτσι, εφόσον δεν υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα με το ταίριασμα των δύο φασικών αποκρίσεων προτιμήθηκε να μην χρησιμοποιηθεί delay μεταξύ του sub και του main. 

Ο γενικός κανόνας είναι πως πρέπει να χρησιμοποιούνται ηχεία του ίδιου κατασκευαστη με όμοιες φασικές αποκρίσεις ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα ακυρώσεων στην περιοχή ακουστικής σύζευξης και εάν υπάρχει να μπορεί να ταιριάξει με μικρή εφαρμογή delay. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είμασταν απλά τυχεροί. 

Η Φασική απόκριση 540° στο HK Linear ωφείλεται στο φίλτρο(HighPass) που έχει χρησιμοποιηθεί ενδεχομένως στον Behringer Controller σε συνδυασμό με την φυσική φασική απόκριση του ηχείου. 

Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η άθροιση στο σημείο ακουστικής σύζευξης με θετικό αποτέλεσμα από μέτρηση που έγινε σε πιο μακρινή απόσταση από τα δύο ηχεία.

Εικόνα 7

Μπορούμε να συμπαράνουμε από την παραπάνω μέτρηση πως επειδή υπάρχει απώλεια στάθμης στις ψηλές συχνότητες που φτάνει και τα 6 db θα ήταν σωστό να προστεθεί ένα ηχείο ώστε να καλύψει αυτό το κενό στις ψηλές συχνότητες και να δημιουργηθεί μία σωστή γραμμή ελάχιστης σταθμικής διακύμανσης σε ολόκληρο τον καλυπτόμενο χώρο.

Στη συνέχεια μετρήθηκε το Οutiline Eidos 12 μπροστά από τη σκηνή και διορθώθηκαν κάποιες ελάχιστες συχνοτικές εξάρσεις όπως φαίνεται και στην εικόνα 8.

Εικόνα 8

Μετρώντας το infill αυτό μαζί με το HK Right εφαρμόστηκε το απαραίτητο delay (7.854ms) όπως φαίνεται και στην εικόνα 9.

Εικόνα 9

Δυστυχώς λόγω του περιορισμένου χρόνου δεν αποθηκεύτηκαν οι μετρήσεις που έγιναν με το  Smaart για τα δύο ηχεία μαζί, το sub αλλά και την αλληλεπίδρασή τους πριν και μετά.

Η άλλη πλευρά και ο επίλογος

Στην αριστερή πλευρά του μαγαζιού ακολουθήθηκε η ίδια σειρά με πιό γρήγορες διαδικασίες. Ο χρόνος πλέον για την πρόβα ήχου πίεζε πολύ οπότε δεν κρατήθηκαν μετρήσεις ώστε να παραθέσουμε τις δύο πλευρές μαζί και να συγκρίνουμε. 

Τα HK είχαν πανομοιότυπες συχνοτικές αποκρίσεις ενώ τα sub τεράστια διαφορά. Λογικό αφού ήταν τοποθετημένα σε διαφορετικές επιφάνειες. Με τη χρήση του eq όμως ταίριαξαν απόλυτα οι δύο μεριές και στις χαμηλές αλλά και στις υψηλές συχνότητες.

Τα outline infill L συγχρονίστηκαν με το HK Left και στη συνέχεια μειώθηκε η στάθμη τους ώστε να ταιριάξουν στην σταθμική απόκριση του Main L. H εικόνα 10 δείχνει το delay που χρησιμοποιήθηκε αλλά και την σταθμική μείωση. 

Εικόνα 10

Σε μία τέτοια διαδικασία θα έπρεπε να μετρήσουμε κοντά, στη μέση και το μακριά στον άξονα του ηχείου και στις δύο πλευρές ώστε να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει ομοιομορφία και σωστή γραμμή ελάχιστης διακύμανσης, συχνοτικής και σταθμικής. 

Θα έπρεπε επίσης αν ελέγξουμε όλα τα φίλτρα που έχουν χρησιμοποιηθεί στον κάθε δρόμο ώστε να βελτειωθεί η φασική απόκριση του συστήματος κυρίως στις χαμηλές συχνότητες ή και να διαλέξουμε κάποια διαφορετική συχνότητα σύζευξης.

Φυσικά, η παρουσία μας εκεί δεν ήταν για την διόρθωση και βελτίωση ολόκληρης της ηχητικής εγκατάστασης και ηχητικής κάλυψης του μαγαζιού αλλά η διόρθωση κάποιων προβλημάτων που ενδεχομένως να δημιουργούσαν προβλήματα κατά τη διάρκεια του live με βάσει τη δική μας κρίση και προσέγγιση, και αυτό το καταφέραμε. 

Στην όλη τη σύντομη αυτή διαδικασία η προθυμία, η γνώση των μηχανημάτων και η βοήθεια του Στέλιου, ηχολήπτη του μαγαζιού, ήταν βασικός παράγοντας ώστε να καταφέρουμε να εφαρμόσουμε αυτές τις λίγες αλλαγές και να έχουμε ένα όμορφο live. Τα περιθώρια βελτίωσης σίγουρα είναι πολλά και οι ώρες που χρειάζονται ακόμη πιο πολλές από αυτές που αφιερώσαμε. Το θετικό είναι ότι έχουν ήδη δρομολογηθεί οι πρώτες αλλαγές για το δρόμο προς την τελειότητα... 

Ευελπιστούμε στο μέλλον να μας δοθεί η ευκαιρία και αποκτήσουμε μία πληρέστερη εικόνα της ηχητικής κάλυψης του μαγαζιού με όλες τις βελτιώσεις και παρεμβάσεις που θα έχουν γίνει.